کاربرد تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی (ahp) در بررسی ارتباط بین پراکنش گونه های گیاهی با برخی عوامل محیطی (مطالعه موردی: مراتع رینه، کوه دماوند)

در یک اکوسیستم مرتعی بین گونه های گیاهی و عوامل محیطی مختلف ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. هدف تحقیق حاضر تعیین این ارتباط به کمک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) می باشد. این مطالعه در مراتع رینه با روش نمونه برداری طبقه بندی تصادفی مساوی انجام گرفت و به تاثیر برخی عوامل محیطی بر پراکنش agropyron repens، onobrychis cornuta،astragalus microcephalus، astragalus ochrodeucus و thymus kotschyanus پرداخته است. با طبقه بندی منطقه به کمک عوامل شیب، جهت و ارتفاع، 33 واحد همگن حاصل شد. در هر واحد نمونه برداری تعداد 10 پلات بطور تصادفی مستقر گردید. در هر واحد نمونه برداری، در محل استقرار پلات ها تعداد 2 نمونه خاک از عمق 0-15 و 15-30 سانتیمتر خاک گرفته شد. داده های فیزیوگرافی مربوط به نقاط نمونه برداری نیز از نقشه های مربوطه استخراج گردید. میانگین حداقل درجه حرارت، میانگین حداکثر درجه حرارت، میانگین دمای روزانه، میانگین رطوبت نسبی و بارندگی سالانه به عنوان فاکتورهای اقلیمی انتخاب گردیده و اقدام به بازسازی داده های ناقص با روش همبستگی و نسبت نرمال شد. نتایج نشان داد که از میان عوامل محیطی مطالعه شده، عامل خاک در پراکنش گونه های غالب در منطقه نقش بسزایی داشته است و عامل فیزیوگرافی و اقلیم در کلاس های بعدی از نظر درجه اهمیت در پراکنش گونه ها محسوب می شوند. بدین ترتیب با توجه به نتایج بدست آمده مشخص می شود که عوامل محیطی نقش موثری بر پراکنش پوشش گیاهی در منطقه ایفا می نمایند و روش ahp نیز می تواند در تعیین این ارتباط موثر باشد. مهم ترین عوامل محیطی موثر در تفکیک رویشگاههای این گونه ها ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت، بافت خاک، ماده آلی، ازت، فسفر، حداقل درجه حرارت سالانه، میانگین رطوبت نسبی و میانگین درجه حرارت روزانه تشخیص داده شدند.